وب اپلیکیشن PWA چیست؟
وب اپلیکیشن پیش رونده یا Progressive Web Apps که به اختصار PWA گفته میشود، میتواند تحول بزرگ بعدی در حوزهی اپلیکیشنهای موبایل محسوب شود. این فناوری که ابتدا در سال ۲۰۱۵ و توسط شرکت گوگل معرفی شد، یک PWA به اصطلاح وبسایتی است که از فناوریهای مدرن و جدید وب استفاده میکند اما ظاهر و کارکرد آن شبیه یک اپلیکیشن معمولی میباشد. به بیان ساده تر، PWA یک وبسایت میباشد که با استفاده از مرورگرهایی مثل کروم و فایرفاکس وارد آن شده و سپس با یک اپلیکیشن سروکار داریم. وب اپلیکیشن به علت آسودگی نسبی توسعه و در اختیار قرار دادن یک تجربه کاربری آنی برای کاربران توجهات زیادی را به خود جلب کرده است.

پیشرفتهای اخیر در مرورگرها، سرویس ورکرها، کشها و رابطهای برنامه نویسی نرمافزار (API)، توسعه دهندگان وب را قادر ساخته تا وب اپلیکیشن هایی با قابلیت افزودن به صفحه خانگی سیستم عامل با امکان ارسال اعلان از سمت سرور و حتی عملکرد آفلاین توسعه دهند. وب اپلیکیشنهای پیش رونده در مقایسه با اپلیکیشن های بومی موجود در فروشگاههای نرمافزاری از مزیت اکوسیستم گستردهتر وب و پلاگینها و آسودگی نسبی توسعه و حفظ سایتها برخوردار هستند. همانظور که میدانید برای ساخت یک سایت زمان کمتری صرف خواهید کرد چرا که در طراحی وبسایت نیازی به حفظ قابلیت پس سازگاری رابطهای برنامهنویسی وجود ندارد. زیرا برخلاف چندپارگی نسخههای اپلیکیشنهای بومی، تمام کاربران نسخهای یکسان از کد وبسایت را اجرا میکنند.
تفاوت وب سایت و وب اپلیکیشن
وب اپلیکیشن با توجه به نیاز به شناخت مجموعه و تجزیه تحلیل، طراحی و پیاده سازی آن مدت زمان بیشتری نیاز دارد و هزینه بیشتری را هم صرف میکند. معمولا از وبسایت و وب اپلیکیشن به شکل غلط به جای هم استفاده میشود و با توجه به اختلافهای فنی و ریز و ظریفی که وجود دارد نمیتوان به استفاده اشتباه این دو لغت با هم ایراد گرفت. همچنین، اپلیکیشن با وب اپلیکیشن نیز متفاوت است و نباید این دو با یکدیگر اشتباه گرفته شوند. وبسایت به یک برنامه کاربردی گفته میشود که در اینترنت ارائه میشود و به انتشار یک خبر یا یک مطلب و یا ارائه توضیحات در مورد یک خدمت میپردازد. پس تاکید وبسایت بر محتوا میباشد ولی وب اپلیکیشن بر عمل و تعامل تکیه دارد.
وبسایت یک مطلب را برای همه بطور یکسان نمایش میدهد ولی برای مثال، یک وب اپلیکیشن ارتباط با مشتری با توجه به ویژگیهایی که در اثر تعامل با کاربر کسب کرده، اطلاعات را پردازش میکند و مطلبی را به کاربر نمایش میدهد که مورد نیاز آن کاربر است و به سلیقه، سن، توانایی مالی و جنسیت او بسیار نزدیک است و این مطلب متفاوت با مطلبی است که به یک کاربر دیگر نمایش میدهد.

از نمونههای بسیار قدرتمند وب اپلیکیشن میتوان به webmaster گوگل اشاره نمود که اطلاعات بسیار ریز و متفاوت را از سایت جمع آوری مینماید، و پس از کنار هم گذاشتن آنها و تجزیه تحلیل آنها اطلاعات بسیار با ارزش و قدرتمندی را به صاحبان سایتها ارائه میدهد. که صاحبان سایتها با مطالعه این اطلاعات و نمودارها، استقبال از سایت، صفحات پربازدید، کلمات کلیدی، موقعیت مکانی بازدیدکنندگان و … را متوجه شده و از آنها استفاده مینماید و با بهره گیری از این اطلاعات درآمدهای بیشتری را کسب مینماید.
ویژگی های اپلیکیشن های پیش رونده وب و یا PWA
- برخلاف اپلیکیشنهای بومی، نیازی به نصب و مراحل پیچیده دانلود ندارند و با استفاده از یک URL میتوان به راحتی آنها را به اشتراک گذاشت.
- وب اپلیکیشن PWA قابل استفاده در هر دستگاه و سیستم عاملی هستند به همین دلیل به آنها پیش رونده میگویند.
- به دلیل اینکه اپلیکیشنهای پیش رونده وب در اصل یک وبسایت هستند، از طریق موتورهای جستجو قابل یافتن میباشند.
- بدون اتصال به اینترنت و حتی با سرعت پایین اینترنت قابل استفاده هستند.
- اپلیکیشنهای پیش رونده وب، در بستر HTTPS قرار دارند در نتیجه از نظر مسائل امنیتی بسیار ایمن هستند.
- وب اپلیکیشن PWA واکنش گرا و کاملا انعطاف پذیر میباشند.
- در ظاهر شبیه یک اپلیکیشن بومی هستند و رابط کاربری مشابه آنها دارند.
- اپلیکیشنهای بومی نیازمند آپدیت از طریق فروشگاههای نرم افزاری هستند اما PWA به دلیل استفاده از Service Worker همیشه به روز میباشند و به محض اینکه کاربر به اینترنت وصل باشد و محتوای جدیدی انتشار داده شود، آن محتوا بلافاصله در اختیار کاربر قرار میگیرد.
آیا به وجود وب اپلیکیشن های پیش رونده نیاز است؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم بله. نتایج یک تحقیق نشان میدهد که کاربران معمولی تقریبا ۸۰ درصد از زمان خود را صرف استفاده از تنها ۳ اپلیکیشن میکنند. برای مثال، اکثر افراد معمولا از یک اپلیکیشن پیام رسان (تلگرام یا واتساپ)، یک مرورگر (کروم) و یک اپلیکیشن شبکههای اجتماعی (اینستاگرام، فیسبوک و یا توییتر) بیش از دیگر اپلیکیشنها استفاده میکنند. دیگر اپلیکیشنها نیز اکثر اوقات بلااستفاده باقی میمانند و تنها حافظهی رم و حافظهی داخلی گوشی را بیجهت مصرف و اشغال میکنند. علاوه بر این، هزینهی توسعهی یک اپلیکیشن در مقایسه با ساخت یک وبسایت برای ارائهی همان سرویس، معمولا ۱۰ برابر بیشتر است. همچنین، در صورتی که توسعه دهنده قصد توسعه و حفظ پایگاه داده مجزا برای پلتفرمهای مختلف نظیر اندروید، آیاواس و وب را داشته باشد، این هزینهها بیش از پیش افزایش خواهد یافت.

همچنین، استفاده از اپلیکیشنهای بومی موبایل، تجربهای آنی برای کاربران به همراه ندارد. یک کاربر برای استفاده از اپلیکیشن بومی دلخواه خود، در ابتدا باید به جستجوی آن در فروشگاه اپلیکیشن بپردازد، آن را دانلود، نصب و در نهایت اجرا کند. زمانبر بودن این مراحل موجب میشود که برخی کاربران در نیمههای راه از خیر نصب این اپلیکیشنها بگذرند. در طرف مقابل، هنگامی که کاربر با یک وب اپلیکیشن پیش رونده مواجه میشود، میتواند بدون طی کردن مراحل غیرضروری دانلود و نصب و تنها با مراجعه به یک نشانی وب بلافاصله استفاده از آن را آغاز کند. اپلیکیشنهای بومی نیز مزایای غیرقابل انکاری دارند. اپلیکیشنهای موبایلی که مجهز به اعلانها برای اطلاع رسانی به کاربر هستند، ۳ برابر بیش از دیگر اپلیکیشنهایی که از این ویژگی برخوردار نیستند، نگهداری میشوند و همچنین ۳ برابر احتمال بیشتری وجود دارد که کاربر به جای وبسایت، به یک اپلیکیشن مراجعه کند.
مزایای وب اپلیکیشن ها
وب اپلیکیشن در واقع وبسایتی است که از مزایای اپلیکیشنها بهرهمند هستند در ادامه برخی از مهمترین مزایای آنها را شرح خواهیم داد:
قابلیت نصب
یکی از مهمترین مزایای وب اپلیکیشن PWA قابلیت ایجاد آیکون بر روی صفحه خانه گوشیها و امکان باز شدن وب اپلیکیشن به شکل اپلیکیشنهای عادی در قالب صفحه گوشی است تا حس همیشگی اپلیکیشنها را بدست دهد. وب اپلیکیشن مدرن و pwaها با استفاده از فایلها و مشخصاتی که در داخل آنها بارگذاری میشود و با سیستمی در مرورگر گوشیها به نام web app installation میتوانند کاملا رفتاری مشابه اپلیکیشنهای عادی داشته باشند.
عیب یابی از مزایای وب اپلیکیشن های PWA
برخلاف برنامههای معمولی که بسیار مورد نیاز سیستم عاملها و تواناییهای فنی دستگاههای مختلف هستند، PWA در همه جا کار میکنند. یک برنامه واحد میتواند نیازهای مصرف کنندگان مختلف را برآورده کند و تجربه کاربری یکنواختی را در نقاط مختلف ارائه دهد.

در عین حال، این نوع برنامه پشتیبانی متقابل را برای کاربرانی فراهم میکند که با ارائه یک تجربه مداوم بین آنها، بین دستگاههای خود جابجا میشوند. کاربران میتوانند به برنامه ای دسترسی پیدا کنند که دارای تنظیمات و داده های مشابه با دستگاه دیگر باشد.
قابلیت به اشتراک گذاری
یکی از قوی ترین کارکردهای سیستمهای تحت وب قابلیت لینک شدن به آنها از طریق لینکهای سایتی بدون نیاز به وجود فروشگاههای اپلیکیشن مانند پلی استور، اپ استور و پروسههای پیچیده نصب است که البته همیشه به همین منوال بوده است.
کاربر پسند بودن از مزایای وب اپلیکیشن های PWA
امروزه کاربران تلفن همراه برنامهها را به مرورگرها ترجیح میدهند زیرا برنامهها با مرورگرها مقایسه مطلوبی دارند، زیرا کاربر پسندتر هستند، میتوانند به صورت آفلاین کار کنند و از رابط کاربری جذاب تری برخوردار باشند. برنامههای وب پیشرفته با ترکیب ظاهر و احساس برنامههای تلفن همراه و بهترین عملکرد وبسایت، تجربه کاربری پیشرفته ای را ارائه میدهند. آنها طراحی و تنظیماتی دارند که بسیار شبیه به نرم افزارهای تلفن همراه بومی است.

صرف نظر از فناوریها، ابزارها و چارچوبهایی که PWA بر روی آنها توسعه یافته است، همان تجربه کاربری را که برنامه های تلفن همراه بومی ارائه میدهند، ارائه میدهند و این برتر از وبسایتها است.
قابلیت واکنشگرا بودن
وب اپلیکیشن های واکنشگرا از تکنولوژیهایی مانند media queries و viewport امکان مناسب سازی اپ با اندازههای مختلف صفحه نمایش از جمله تبلت، لپ تاپ، گوشیاهای هوشمند و دیگر دستگاه ها را فراهم میکند.
امنیت از مزایای وب اپلیکیشن های PWA
بستر وب ساز و کاری امن برای جلوگیری از لو رفتن و دستکاری محتوای فرستاده شده به کاربر را با استفاده از استداندارهایی مانند HTTPS و دیگر اقدامات امنیتی که باید هنگام توسعه در نظر داشت را ایجاد میکنند. همچنین برای کاربران مسجل خواهد بود که اپلیکیشن اصلی را دانلود میکنند چون لینک دانلود از دامنه اصلی سایت شما مشتق خواهد شد.

این با اپلیکیشنهای موجود در اپ استورها متفاوت است که ممکن است تعدادی اپ با اسمهای مشابه اپ شما که بعضی از آنها ممکن است از بستر کار خودتان آمده باشد باشند، این موضوع برای کاربر گیج کننده خواهد بود. وب اپها این سوء برداشتها را از بین برده و با اطمینان اپلیکیشن اصلی را بدست کاربر خواهند رساند.
عدم وابستگی به خدمات توزیع برنامه
معمولاً سرویسهای توزیع برنامه مانند App Store کافه بازار، Google Play یا Microsoft Store، الزامات زیادی را برای نرم افزاری که در پایگاه داده آنها وجود دارد تنظیم میکنند. برآورده ساختن نیازهای آنها ممکن است به یک فرآیند کاملاً زمانبر و طولانی احتیاج داشته باشد. همچنین، درصورتی که شرکتی نتواند برخی از شرایط را برآورده کند، سرویسها بدون اطلاع قبلی برنامهها را از پایگاه داده حذف میکنند. بنابراین، PWAها به تولیدکنندگان اجازه میدهند تا از روشهای پیچیده اجتناب کنند چرا که نیازی به ذخیره در خدمات مشابه ندارند.